MZ - Aforizma: Nga filozofia amerikane.




“…Nuk mund t’i jepni forcë të dobtit, duke dobësuar të fortin.

*
Nuk mund të ndihmoni punonjësin, duke shkatërruar punëdhënësin.

*
Nuk mund të përkrahni vëllazërimin mes njerëzve, duke inkurajuar luftën e klasave.

*
Nuk mund të ndihmoni të varfërin, duke shkatërruar të pasurin.

*
Nuk mund të përforconi karakterin dhe kurajon e njeriut duke dekurajuar inisiativën dhe pavarësinë e tij.

*
Nuk mund të ndihmoni dot njerëzit, duke bërë për ta, ato që ata mund dhe duhet, t’i bëjnë vetë…”

Një deklaratë e presidentit amerikan
Abraham Linkoln në
Kongresin Amerikan më 1860


Unter_dem_Linden Skica e mëposhtme i dedikohet S.T.I. dhe neteve me aromë bliri të Korçës, në qershor, sidomos atyre, të shumë e shumë viteve më parë.

Sytë plot rrudha të plakës që shkëlqenin prej ngazëllimit u mbushën me lot teksa këndonte me zë të ulët, këngën e njohur gjermane “Unter dem Linden” me muzikë të Shubertit. Me shaminë e bardhë të qëndisur nëpër cepat sipas stilit “mani di fata” (1) , fshiu lotët pastaj e palosi atë në formë trekëndëshi plot kujdes dhe e futi në xhepin e bluzës gri të cilën e kishte punuar vetë me një gusto të veçantë. Ngriti sytë lart duke rrezatuar fisnikëri dhe psherëtiu.
Jashtë binte shi. Ula kokën dhe vështroja duart pa ditur se ku t’і ve ato. Fytyra e saj me flokët e bardha dhe buzët që і dridheshin e që rrethoheshin prej rrudhash më këmbëngulëse se ato të syve, dergjej e përmalluar për Vjenën aq të largët.

U ngrit me ngadalë nga polithroni me doreza të holla ngjyrë kremi e plot arabeska dhe mori çajin që po ftohej në filxhanin me bisht të stilit barok. Kur u ul më filloi përsëri mësimin e ndërprerë të gjermanishtes:
Meine, deine, seine, ùnsere…” (2)
Përsëri u bë qetësi dhe ajo uli sytë duke і thirrur kujtesës së mplakur e njëkohësisht duke ëndërruar. Pas kësaj heshtjeje, vazhdoi të citojë me zërin e saj të ëmbël për herë të dytë refrenin e këngës për blirin por këtë rradhë pa muzikë:
Komm hier zu mir Geselle,
Hier find’st du deine Ruh.” (3)
Përsëri psherëtiu por diçka më e qetë.
Pas pak u largova duke patur edhe unë nëpër buzë muzikën e ëmbël të Shubertit e duke belbëzuar me vete:
Die kalten winde bliesen,
Mir gerad ins Angesicht.”  (4)
Jashtë vazhdonte të binte shi. Ishte shi qershori. Gjithçka qe zhytur në errësirë e kundërmonte aromë bliri. Në bulevardin kryesor të qytetit tonë të vogël, ndriçonin a nuk ndriçonin, dy a tri llampa.
Prej së largu pashë dritaren e plakës që ndriçonte dhe konturet e saj teksa përçapej nëpër dhomë prapa perdheve të thurura me grep edhe ato sipas stilit “mani di fata”.
Në errësirën e rrugëve lëviznin disa hije, hije njerëzish që loznin lojëra tinzare gjarpërinjsh. Hije që kafshonin, aromë bliri, unter dem Linden.
Në mëngjes, ende pa gdhirë tingëllonin shishet bosh të qumështit këngën e tyre të kobshme të përditshme që vinte si epilog për Shubertin. Duke pritur rradhën dhe teksa po agonte, sytë і kisha ngulur përsëri tek dritarja me perde të thurura që ndodhej mbi dyqan e që përsëri kish dritë.
Dikush më goditi në sup. Ktheva kokën. Nëpër errësirë, gati sy ndër sy mu afrua fytyra që ishte në rradhë prapa meje. Në gojë і ndriti një dhëmb llamarine. Ishte edhe ai një plak. Mu afrua edhe më tha: “Atje banon një e deklasuar.”
“E di,” – і thashë dhe ktheva kokën për nga xhamet e dyqanit ku qe ngjitur një pllakatë në të cilën ishte shkruajtur, “Uji fle, asmi s’fle.”

  
1) Duart e së bukurës së dheut. Parabolë që përdoret për qëndisjet fine. (It.)
2) “Meine, deine, seine, ùnsere” – imja, jotja, e tij, tona. (Gjer.)
3) Pranë meje eja mik, do të gjesh këtu qetësinë. (Gjer.)
4) Erërat e ftohta më frynin, drejt e në fytyrë. (Gjer.)

Ilia V. Ballauri
Qershor 1989.

 
Lexoni gjithashtu / More Articles :

» MZ: Homeri, mbi teorinë e marrjes së vendimeve - Skilla & Haribdi

Homeri mbi teorinë e marrjes së vendimeve, ose mbi zgjedhjen që duhet bërë ndërmjet dy të këqiave: Skillës dhe Haribdit.Gjithmonë ka qënë i vështirë për tu marrë vendimi se ç’duhet zgjedhur  ndërmjet dy të këqiave, prej të cilave, njëra e keqe ka një dëm relativisht të madh por të njohur (Skilla) ndërsa tjetra...

» HISTORIA E MUZIKËS SË KORÇËS 1800 - 1940 (for sale)

"HISTORIA E MUZIKËS SË KORÇËS 1800 - 1940" (Autor: Vasil A. Ballauri)Përpunoi dhe përgatiti: Ilia V. BallauriBotuar dy herë: 2003 dhe 2013, disponohen akoma pak kopje, çmimi 5 euro.Cituar në punimet e tyre prej: E. Koço, Xh. Jorganxhi, V. Ziko, etj.Gjendet i depozituar edhe në bibliotekat: Korçë dhe Tiranë.Mund ta kërkoni tek e.mail...

» MZ - Fernando Pessoa: Nga bota e ndjenjave të tij.

 Fernando António Nogueira de Seabra Pessoa, ose shkurt, Fernando Pessoa (1888 - 1935) konsiderohet si një nga shkrimtarët më të mëdhenj të shekullit të 20-të për gjithë botën, dhe një nga shkrimtarët më të mëdhenj portugezë për të gjitha kohërat. Ai ish një poet, një kritik, përkthyes, mendimtar, eseist, tepër elegant, i...

» BK/N - Biologji - Poezi : Vargje kushtuar një fare.

Fara! Ky pra ish qëllimi i gjethes, për të rrënja punoi,Ky pra ish qëllimi i lulëzimit, për të lulja flërtoi,Kjo farëzë pra, është fruti i fundmë, jeta vetë,Kjo bucelëzë e çuditshme e forcës, enigmë përjetë!Për të rrënja thithi, për të burbuqi çeli dlirë,Botë, brenda botës, brenda botës, përfshirë.Kjo pra është...

» MZ - Theognis - Poezi: Eros i tmerrshëm je!

Theognis, konsiderohet si një ndër poetët më të rëndësishëm të poezisë elegjike të Greqisë së lashtë. Ai ish fisnik nga Megara dhe mendohet se ka jetuar në mes të shek. 6-të para Kr. Fridrich Nietzche, punimin e parë shkencor që shkruajti, qysh kur ishte student në Laipsig, ia dedikoi vargjeve të Theognisit, botuar tek revista...

Share