MZ - Aforizmë: Meneandri

Në një kompleks koral të një pjese teatrale, nuk këndojnë që të gjithë, por dy a tre.
Të tjerët, të përzierë atje, qëndrojnë të ngulur në kor vetëm për numër.
Në jetë pra, rrojnë vetëm të gjallët e vërtetë.

 

Meneandri,
sipas Stobeut, tek Antologjia, 121, 11
Shek. IV para Kr.

 

Të tre vëndet që ndajnë mes tyre liqenet e Prespës, këtë lloj peshku e quajnë:
shqip. Gjuca
ose Cironka e Prespës,
sllv. Преспанската белвица,
grq. Το τσιρόνι των Πρεσπών,
(angl. Prespa bleak).
 
Bazuar tek monografia: “Fish of Prespa,- Рибите на Преспа, - Peshqit e Prespes, - Τα Ψαρια της Πρεσπας.“,  botuar në Shkup në v. 2012, nga Hydrobiological Institute – Ohrid, me autorë: Z. Spirkovski, D. Ilik-Boeva, T. Talevski, & Hydra - fishery and aquaculture research center – Tirana, me autorë: A. Palluqi, E. Kapedani, etj., ku jepen për herë të parë, të gjithë llojet e peshqve që rriten në liqenet e Prespës, lidhur me cironkën e këtyre liqeneve, (tek fq. 55, 56, te monografise ne fjale) kemi të dhënat që jepen më poshtë.

Emri i gjinisë së cironkës  Alburnus, rrjedh prej latinishtes albus d.m.th. e bardhë dhe kjo, falë ngjyrës së bardhë – të argjendtë, të luspave të peshkut. Emri në sllavisht, belvica ka të njëjtin kuptim, i bardhë.
Kjo është një specie endemike nga familja Cyprinidae. Gjuca apo cironka, anash e ka trupin e rrafshët të mbuluar me luspa të imta të cilat janë të ndritshme dhe bien lehtë. Ka gojë të drejtuar nga lart. Penda dorsale fillon nga fundi i pendës së gjoksit dhe përfundon para pendës fundore. Trupi në pjesën e sipërme është në ngjyrë të jeshile në të hirtë, ndërsa nga anash, është i argjendtë – në të bardhë dhe ngjyra e barkut është e qumësht e bardhë.
Cironka e Prespës dallohet nga speciet tjera të Alburnus që gjenden në Evropë nga një sërë karakteri-stikash si: penda fundore, thellësia e kërcellit bishtor, pjesa anale, etj. Gjatësia e gjucës mund të arrijë deri në 20 cm.
Cironka migron në vendet e hedhjes së vezës, gjatë natës, prej muajit maj deri në muajin gusht. Ajo i lëshon ato në ujërat prurës, apo përgjatë bregut të liqenit (në guralecë dhe zhavorr në zonën sipërfaqësore), në cektinat e vogla dhe të mëdha, etj. Kur ajo lëshon vezët në këto vënde zakonisht gjenden vetëm një apo dy femra, ndërsa të gjithë individët e tjerë, janë meshkuj. Numri i vezëve që lëshojnë cironkat, është i ndryshëm dhe ai varet nga mosha dhe pesha e individëve. Megjithë atë, ky numur mund të arrijë edhe deri në 10 mijë vezë.
Cironka është ushqimi prehë kryesor për shumimin e pelikanëve të quajtur kaçurrel (Pelecanus crispus), të karabullakut të detit (Phalacrocorax carbo) si dhe të shpendëve të tjerë që ushqehen me peshk.
Cironka e Prespës rrezikohet prej peshkimeve pa kriter, prej thatësirës, ndotjes së ujrave, nga marrja e ujit të liqeneve për vaditje të kulturave bujqësore, etj., etj, faktorë negativë këta, që ndikojnë keq për gjithë florën dhe faunën e liqeneve tanë.



 
Lexoni gjithashtu / More Articles :

» KE2/3 - Leskoviku rreth viteve 1830.

Një përshkrim i atyre viteve. ‘Përballë Postenanit ndodhet qyteza e Leskovikut me 400 shtëpi prej të cilave një pjesë janë shtëpi të kamura. Vëndndodhja e qytezës është në një panoramë të bukur, me ujëra, dhe me ajër të shëndetshëm. Qyteza ka edhe pazar. Bejlerët e këtushëm janë aktivë në jetën politike,...

» KE8/2 - Mbi monedhën e dikurshme turke, të quajtur akçe ose asprë.

Akçe ishte njësia monetare më e vogël e perandorisë osmane, për disa shekuj. Monedha në fjalë ishte e vogël dhe prej argjendi. Ajo filloi të qarkullojë aty nga viti 1328, gjatë sundimit të sulltanit Orhani (1326-1359) dhe vazhdoi deri në fund të shek. 17-të.

» KE12/1 - Histori: Kloni i kufirit, në kohën e rregjimit komunist.

 Çka më poshtë përshkruaj, mora shkas (I.V.B.) nga një foto, në fb-un, aq të dashur për korçarët, w.w.w.fb: Këtu mbledhim, material per Korçën, … . Fotoja në fjalë e vendosur aty më dt. 14.6. 2013, jep një pamje nga puna e dikurshme e grave të fshatit në të ashtuquajturin dikur, brez të butë të klonit të kufirit,...

» KE9/1 - Ngjalat e Korçës dhe nami i tyre shumëshekullor.

(Hulumtim, i nxjerrë nga punimi me titull:... Thonë se trishtimi ka një fund ...ose,Esse sinoptike mbi botën metafizike të vendlindjes sime, Korçës.aut: Ilia V. Ballauri, bot. personal, 2001, 517 fq.)… Thuhet se gjarpërinjtë janë tepër mistikë kur çiftëzohen, madje disa mithe, (si p.sh. mithi i Tiresias) thonë se kush vret një...

» BK/SHJT - Tregtia: Qershor 1697 - Voskopojë

 Shumë është folur dhe shkrojtur për aktivitetn tregtar të voskopojarëve. Zakonisht përmenden tregtarë të mëdhenj, të suksesshëm dhe për ta përshkruhet se ç’përmasa kapitalesh arritën të venë duke sjellë këtu si shëmbull të padiskutuar shpesh, familjen e Sinave.Flitet dhe shkruhet gjithashtu, se ata punonin anë e kënd...

Share