Aforizma: Nga filozofia e lashtë, për shkrimin dhe leximin.

 

Shfrytëzoje kohën, duke përmirësuar vetveten, nëpërmjet atyre ç’ka të tjerët kanë shkruajtur. Kjo do të thotë që të mbërrish lehtë, atje ku të të tjerët, kanë mbërritur duke punuar shumë.
Sokrati
*
Quhet se një shkrim të pëlqen, atëhere kur të pëlqen edhe pasi e ke lexuar dhjetë herë.
Horaci
*
Për të shkruajtur mirë, shprehe vetveten si një njeri i zakonshëm dhe mendo si një njeri i zgjuar.
Aristoteli
*
Mëndjen duhet ta përformojmë, duke lexuar në thellësi dhe jo në gjërësi.
Quintilian
*
Ai që nuk lexohet, konsiderohet sikur nuk ka shkruar gjë.
Marciali
*
Krehjet e shumta të një shkrimi,  e dobësojnë më tepër atë, sesa e përmirësojnë.
Plini (i Ri)


Molla Molla (Malus comunus)
Për mollën e Korçës, hulumtimet e bëra tregojnë, se është pikërisht malësia e Gorës ku mendohet se ajo është më e lashtë dhe shumë e vjetër. Këtu por edhe në Opar madje, konstatohet edhe një lloj molle e egër, e rrjedhur jo prej fidani por prej fare, e quajtur në gjuhën e popullit, Mollçinka. Kjo më pas shërbente edhe si nënshartesë.
Në mes të shek. 20 – të, në malësinë e Gorës gjendeshin akoma këto lloje të vjetra mollësh, e quajtura Majoshka, ajo Kulaçe, Ohrinka (me origjinë të vjetër, prej Ohri) dhe Ajvaneja. Këto konsideroheshin si shumë të vjetra. Ndërkaq, Ajvaneja gjendej në ato kohë edhe në Teqenë e Leskovikut, kurse në Pogradec gjendej një soj i vjetër i quajtur, E Shtrëmbra, e cila prodhonte mollë jo simetrike, por shumë të mira. Në Bilisht gjendej molla e quajtur, E Shënd’Ilisë, e cila kish si karakteristikë se hynte vonë në prodhim (pas 13 – 14 vjet). 

Tani, Molla e Shtrembër e Pogradecit ka patur, frut jo të rregullt, me madhësi mesatare, ngjyrë të kuqëremtë në të verdhë, tul të verdhë në krem dhe shumë të ëmbël. Molla e Shënd’ Ilisë, e Bilishtit, është zbuluar më 1936 në manastiri i Hoçishtit. Fruti ka patur formë të bukur dhe ka qënë mollë e shijshme. Ndërkaq, për mollën Ohrinka që rritej në Gorë, sipas të dhënave, ka hyrë tek ne prej Ohri në mes të shek. 19 –të. Ohrinka ka patur frut mesatar, konik, ngjyrë të verdhë në të kuqëremtë, tul të bardhë, e ëmbël dhe e shijshme.
Ndërkaq në literaturë përmënden edhe këto soje të vjetra, E bukura e Voskopit, e cila theksohet se ka qënë si pjalmëzuese shumë e mirë,  dhe se ka pas qënë mjaft e përhapur edhe në fshatin Libonik, lloji Erseka (Kalvila e Kuqe me origjinë prej Firences) me frut të kuq, të shijshëm të ëmbël dhe lloji Devollitja (Kalvila e Bardhë po ashtu me origjinë prej Firences) me frut të madh, të verdhë, me vello të kuqe.
Në Korçë, në Bilisht dhe në Pogradec në vitet 1934 – 1938, përmëndet se ka patur pemtore të rregullta mollësh.  Ndërkaq më 1929, sipas literaturës janë furnizuar pemtoret e Shqipërisë me material nga Padova e Italisë, me sojet Anurka, Rene Kanadeze dhe Roza Montavana. Më 1933 janë importuar nga Firencia e Italisë sojet, Starking, Delicious, Golden, Kalvila, Jonathan dhe Renete. Ndërkaq prej Ohrit dhe Resnjës, kanë hyrë sidomos në zonën e Korçës këto lloje, Tetovka (pra nga Tetova) Karapashka (që emri i saktë i së cilës është Kara Pasha =  pashaj esmer), Jonathan, Ohrinka dhe Renete. Në Korçë, sipas literaturës para luftës së dytë ka patur edhe fidanishte me mollë. Të dhënat e vitit 1956 tregojnë se në fidanishten e Korçës ka patur këto materiale, Starking 40%, Deliciose 30%, Jonathan 15%, Tetovkë 10%, etj., në Bilisht, Starking 50%, Renet 20%, Tetovkë 20%, etj., në Ersekë, Renet 20 %, Roza Montavana 20%, Tetovkë 20%, Belfior 10%, etj., në Pogradec, Starking 50%, Tetovkë 20%, Jonathan 20%, etj. Teovka ka qënë mollë me frut mesatar, ngjyrë të verdhë në të kuqe, formë kon i prerë, tul të bardhë në krem, me aromë. Anurka ishte mollë me origjinë napolitane me frut ngjyrë të kuqe të verdhë, frut të butë të shkrifshëm dhe thuhet se më 1956 ka qënë shumë e përhapur në Korçë. Për Jonathanin e Korçës thuhet se pat hyrë këtu prej Resnjës së Jugosllavisë së dikurshme në vitet 1927 – 30. 

Nxjerrë nga punimi me titull:
Erozioni gjenetik  dhe mbijetesa e sojeve,
të bimëve bujqësore të traditës,
në zonën e Korçës
.
94fq. 2011
Ilia V. Ballauri,
 
Lexoni gjithashtu / More Articles :

» KE3/17 - Një përshkrim i vitit 1830 për qytetin e Korçës.

 “Korça ose Gjiorça është qytezë me 800 shtëpi,…, ka pazar të mirë me rreth 300 dyqane, ka ujra të mira dhe ajër të shëndetshëm. [Korça] është ndërtuar në anën lindore të fushës [së Korçës] e cila ka gjatësi rreth 6 orë dhe gjërësi diku 2 dhe diku 3 orë, fushë kjo pjellore në prodhimin e drithrave dhe...

» KE4/1 - Guri i Cjapit

  Është një monument natyror, një masiv shkëmbor, konglomerat rranor i cili mendohet të ketë marrë një trajtë të veçantë shumë interesante, prej veprimit të faktorëve atmosferike. Ai ndodhet në zemër të vargmaleve të Moravës, në lindje të qytetit të Korçës, në pyjet e parkut të Bozdovecit, të komunës së Drenovës,...

» KE3/3 - Të dhëna numerike për liqenet e Prespës, krahasuar këto me fushën e Korçës.

  Prespat përfshihen përbrenda këtyre koordinatave gjeografike, veri 41 gradë dhe 25 minuta, jugë 40 gradë dhe 40 minuta, në lindje  21 gradë dhe 16 minuta dhe në perëndim 20 gradë dhe 50 minuta dhe kanë sipërfaqe, Prespa e madhe 275.2 km2, ndërsa Prespa e vogël 50.7km2.Liqenet kanë konfiguracion të çrregullt. Gjatësi...

» BK/N - Metereologji - Bujqësi: Temperatura e tokës bujqësore në zonen e Korçës

 Temperatura e tokës bujqësore varet nga shkëmbimin energjitik që ndodh ndërmjet saj dhe atmosferës. Me fjalë të tjera, ajo varet jo vetëm nga parametrat e tokës, si ekspozicioni, struktura, tekstura, ngjyra, veshja bimore, lagështia, etj, por edhe nga parametrat e ambjentit rrethues si, nga rrezatimi diellor, zgjatja dhe intesiteti i...

» KE2/30 - Gora dhe Mokra, një përshkrim i bërë para vitit 1830

 Gora dhe Mokra, në veri kufizohen me Ohrin, në jugë me lumin e Devollit i cili i ndan këto krahina prej Oparit. Në lindje kufizohen me Korçën, dhe në perëndim me zonën e Elbasanit. Vëndi është malor dhe i frikshëm, nga ku me sa duket ka marrë edhe emrin, Gorë që sllavisht do të thotë mal. Ujrat e kësaj zone derdhen gjysmat...

Share