MZ - Aforizma: Nga filozofia romake

 

Lënia për një çast pezull dhe mosmarrja e vendimit, për një çështje të dhënë, është e lodhëshme dhe shqetësuese por kjo gjë, është njëkohësisht edhe burim dhe mundësi, për të vepruar me mënçuri.

*
Padrejtësinë e urrejnë edhe vetë të padrejtët.

*
Akoma edhe një qime, edhe ajo ka hijen e vet.

*
Ai që mbrohet edhe atëhere kur është i mbrojtur, nuk rrezikohet lehtë.

*
Lënia e një emri të mirë, është edhe ajo një pasuri më vete, që u lihet trashëgimtarëve.

*
Përbuzja më e madhe për dikë, është ta quash mosmirënjohës apo, bukëshkelur.

*
Një tru i fortë, nuk nguron të marrë vendime.

*
Është e trishtueshme, të ta kthejnë me të keqe, atë ç'ka ti ua dhurove me kënaqësi.

*
Dështimi që na le mbresa më tepër, është dështimi i parë.

*
Gjatë një gjyqi, gjykatësi gjykon si proçesin ashtu edhe veten e vet.

*
Pasi kanë zgjedhur rrugën mirë, akoma edhe të verbërit, ecin të sigurtë. 

*
Gënjeshtra që thuhet për një qëllim të mirë, është dhe ajo një veprim i drejtë.

*
Fundi i një të varfëri është atëhere kur ai, imiton të pasurin.
 
*
Kur ngul këmbë tek padrejtësitë, krijon padrejtësi të tjera.

 

Nxjerrë prej: Sententiae, Publili Syri, shek 1-rë, para Kr.

Medusa_e_VoskopojesMedusa sipas mitologjisë ish një përbindësh deti, femër, që kush e shihte atë, ngurosej dhe kthehej menjëherë në shkëmb. Kësaj gorgone-përbindësh, ju pre koka prej Perseut. Mithi thotë se Perseu ish dërguar për të vrarë Medusën, dhe në këtë detyrë ai u ndihmua prej perëndeshes Athina. Kjo e pajisi heroin me sandale me krahë, me një përkrenare që kthente atë në të  padukshëm, me shpatë dhe me një mburojë pasqyrë. Perseu ja preu kokën Medusës, duke mos e parë atë direkt por duke parë në reflektimin e saj në mburojë, gjë që i dha atij mundësi që të mos ngurosej prej shikimit direkt. Ky fillimisht e përdori kokën e prerë të Medusës si armë mbrojtëse apotropike dhe më pas, thonë mithet, ja dedikoi atë perëndisë Athina.
Apotropizmi (grq. apotrepo = kthej mbrapsht) është ajo që në gjuhën e popullit quhet, prishja e të marrurit në sy. Pra koka e Medusës ka përfaqësuar madje, akoma edhe sot përfaqëson, simbolin e prishjes së syrit të keq.

 Gravura e më sipërme është nxjerë prej Akoluthisë së Shën Visarionit të Larisës, pra prej Jetëshkrimit të këtij shënjtori, libër ky i shtypur më 1744 në tipografinë e Voskopojës, nën përkujdesinë e studimit letrar dhe redaktimin e Grigor Moskopolitit (Voskopojarit) ose siç jepet përsëri po në frontspis, prej Grigor Jeromonahut të Kostandinidhit.
Jetëshkrimi në fjalë kuptohet është një material me përmbajtje lëndore të thellë teologjike. Ai jep jetën e një shënjtori të ri të martirizuar në zonat vllahe, në krahun lindor të Pindit, ndërkohë kur Voskopoja ndodhet në krahun perëndimor të tij. Pra mund të themi se Shën Visarioni për Voskopojën është në një farë mase, një shënjtor lokal.
Libri në fjalë nuk ka figura por, thyerjen e monotonisë që mund të sillte së një tekst fund e krye, e bëjnë dy gjëra, Dekoracionet e gërmave të para, të fjalëve të para, nëpër pragrafë të ndryshëm dhe disa zbukurime dekorative të vendosura tek-tuk përgjatë përmbajtjes, sidomos në faqen e fundit.
Gërmat e para, në fjalët e para të paragrafeve ka rastisur që janë të ndryshme dhe, prej tyre ka si gërma që janë të përbashkëta si për alfabetin grek ashtu dhe për atë latin (p.sh., A,E,O,) por edhe gërma që janë specifike të alfabetit grek (p.sh., Π,Σ,Ω). Tek gërma A, të cilën e kemi të përsëritur dy herë shohim se zbukurimet për të dy rastet, janë të ndryshme, një herë me motive biblike të Adamit dhe Evës, (prej nga mer shkas të konturizohet gërma e parë, A-dam) dhe njëherë tjetër me ëngjëllushka (prej nga mer shkas të konturizohet gërma e parë, A- ngjeli, apo A-ngeli).
Për gërmën O, shohim se kjo është e zbukuruar me motiv nga mithi i Medusës, i Greqisë së Lashtë, dhe ky zbukurim gërme, përsëritet tre herë, pra më tepër se çdo lloj zbukurimi tjetër. Bazuar mbi këtë konstatim do të desha të bëja arsyetimet e më poshtme.
1. Skena me përmbajtje nga mithi i lashtësisë për Medusën, është gravuruar në gërma O, mbasi mendoj për arësye se kjo gërmë, lidhet me syrin (O - fthalmos, ose, O - chio), dhe syri nga ana e vet lidhet me mithin në fjalë nëpërmjet apotropizmit. Kjo gjë që tregon se në Voskopojë, të paktën, nuk kishin mendim negativ për apotropizmin. Në të kundërt, simbolin e këtij opinioni psikologjik, (pra kokën e prerë të Medusës) nuk do ta përdornin.
2. Vendosja e motiveve pagane, në librat me përmbajtje thellësisht fetare, tregon se eruditët voskopojarë kishin një farë lirie të tyren të shprehjejes intelektuale.
3. Vendosja e një motivi të tillë, presupozon se  lexuesi përveç njohjes teologjike të përmbajtjes së librit duhej, ose të njihte mithin e Medusës ose ta mësonte atë duke parë gravurën e gërmës në fjalë, apo dhe më tepër akoma, ose duhej të kishte njohuri nga bota e lashtë greke ose duhej të mësonte për të.

Nxjerre nga punimi,
... Moscopolis urbs amplissima, ...
Mozaik  shënimesh mbi Voskopojën, 103fq.
Ilia V. Ballauri

 
Lexoni gjithashtu / More Articles :

» MZ - Aforizmë: Nektar Tërpo - Voskopojari

Stilponi që ishte filozof në Megara, u zu rob, kur u pushtua vëndi i tij prej tiranit Dhimitër. Si skllav atë e shpunë përpara mbretit, i cili e pyeti: “A humbe ndonjë gjë ti nga ky pushtim?” Stilponi u përgjegj: “Jo, nuk humba asgjë. Ato çka ishin të miat, pra mësimet dhe studimet, i kam përsëri. Përsa u takon të tjerave,...

» MZ - Letrat - Psikologji - G. Leopardi dhe shoqeria e konsumit të shkrimv. dhe botimv. para 200 vj.

... Vazhdimisht është vënë në dukje se, sa më tepër në një vend dobësohen virtytet, pra dhe e vërteta, aq më tepër aty, zhvillohen cilësitë sipërfaqësore. Duket se e njëjta gjë ndodh edhe me letrat (pra me shkrimet), mbasi shohim se edhe në epokën tonë, sa më tepër ka tendencë të zhduket jo vetëm forca por dhe të...

» MZ - Poezia: Molusku i shtëpise sime.

 Pasi prej magmës, brëndësisë më të parë, qindra miliona vjet më parë, shkëmbinjtë e murrmë, ultrabazikë, shpërthyen në sipërfaqe për të dalë, për të krijuar male, si mali që qyteti ynë mban mbi krahë, këtu, rrëzë sipërfaqeve të tyre, “lëkurë elefanti”, siç i cilëson, nobelisti poet, pati det.Jeta që brenda...

» BK/LA - Poezi prej autorëvë të lashtë, Getulikos dhe Arkias, e recituar dhe e shoqëruar me muzikë

                                         Zgjodhi dhe Shqipëroi: Ilia V. BallauriRecitoi: Paola TashoSinteza muzikore: Nonda KajnoGetulikos, është një poet krejt і pa njohur dhe plot pika të errëta. Mund të ketë jetuar në shek. I-rë pas lindjes së Kr. pra në...

» MZ - Aforizmë: Nektar Tërpo - Voskopojari

Vjedhës nuk është vetëm ai që i hedh vajit ujë por,Vjedhës është edhe ai mjeshtër a mësues që nuk mëson nxënësit e vet. 

Share