MZ - Aforizma nga Zambia - Afrikë:

1. Në qoftë se nuk i ble gruas cohë për fustan aq sa duhet, atëhere dije, ajo do t'i nxjerrë kofshët sheshit.

2. Në qoftë se kërkon të shpëtosh nga mizat, atëhere, hidhe tutje mishin e qelbur që ke me vete.

manat_drenoves

Manat e zeza (Lat. Morus nigra) janë veçanërisht shumë të përhapura në dy fshatra Drenovë dhe Boboshticë. Nuk ka vënd tjetër në Shqipëri që të jetë aq i lidhur me manin e zi, sa janë banorët e Drenovës dhe të Boboshticës dhe kjo është një gjë interesante. Pse, si, qysh dhe kur, ky lloj mani është aq i dashur për këto fshatra është një enigmë. Për këtë gjë, nuk ka patur asnjëherë një studim shpjegues, shkencor, të thellë dhe bindës, por vetëm supozohet.

Sidoqoftë, nga ana botanike mani i zi është një specie që origjinon nga Azia perëndimore, Kaukazi, Armenia, Irani, etj, dhe në Evropë është introduktuar dhe kultivuar fillimisht në Mesdhe, qysh në kohët antike. Mani i zi është një bimë dhekaheksaploide me një numër shumë të madh të kromosomeve (2n = 308), ëshë bimë monoike, vetë fekonduese, lulëzon në pranverë dhe krijon fruta deri 25mm. Mani i zi arrin lartësinë deri 20m dhe sipas literaturës rron deri 200 vjet por, disa burime thonë se rron deri 500 vjet.

Në Drenovë dhe Boboshticë, këto shifra duket se nuk qëndrojnë mbasi manat aty, duken se janë shumë, shumë të vjetra ndofta qysh para sundimit turk. Sidoqoftë, kjo gjë do studime. Një burim i vitit 1888 që përshkruan manat e Drenovës dhe të Boboshticës i konsideron ato që atëhere si: “…mana të vjetra me fruta të kuqe në ngjyrë mellani, prej nga banorët prodhojnë një pije alkolike (raki) me vlerë…”

Manat e Drenovës dhe Boboshticës kanë qënë shumë të dashura edhe për piktorin Vangjush Mio i cili, peisazhin e tyre e ka hedhur në telaro disa herë.

Mani i zi, me ngjyrën e vet të kuqe gjak të frutit, përmëndet edhe në mithet e botës së lashtë, madje në një idil dashurie shumë të bukur.

Kështu, sipas një mithi të Babilonisë, të treguar prej Ovidit, mith ky që më pas frymëzoi edhe Shekspirin për Romeo dhe Zhulietën, e që gjendet edhe tek Purgatori i Dantes, dikur dashuroheshin fort dy të rinj, Pirami dhe Tisbea, të cilët pengoheshin prej familjeve të tyre në armiqësi, që të takoheshin. Të rinjtë, të përfshirë prej dashurisë së zjarrtë e shprehnin këtë plot pasion e lotë, fshehurazi, rrëzë një muri të lartë, nëpër të çarat e tij, mur ky që u ndante shtëpitë, diku në Babiloninë e vjetër. Vuanin pra, pa parë njëri tjetrin, njëri në një anë të murit dhe tjetri anë anën tjetër. Së fundi, në një çast, ata vendosin të ikin larg. Takimi u la rrëzë një mani. E para arriti këtu Tisbea që u ndodh aty papritur, përpara një luaneshe me gojën plot gjak, prej gjahut të freskët. Duke vrapuar larg për të shpëtuar asaj i bie tyli, të cilin e merr dhe e gjakos me gojën e vet luanesha. Pas pak bisha e lëshon tylin dhe pasi pi ujë në një burim aty afër, largohet. Tisbe shpëtoi. Nërkohë këtu arrin Pirami. Ky kur sheh tylin me gjak mendoi për keq dhe vrau veten me shpatë. Duke rënë rrëzë manit ai leu edhe pemën me gjak e cila dalngadalë ndërroi ngjyrën e frutit në ngjyrë gjaku. Tisbea me tu rikthyer tek mani, sheh aty të vrarë Piramin dhe pas vajtimesh të dhimbshme, vetëvritet edhe ajo, me të njëjtën shpatë. Edhe gjaku i saj u përthith prej pemës.

Qysh atëhere në limfën e manit të zi rrjedh gjaku i të dashuruarve. Është kjo arsyeja, thotë mithi, që mani i zi bën gjithmonë fruta me lëng ngjyrë gjaku. Mani i zi pra, nderon dashurinë e zjarrtë që nuk mundi dot të realizohej. 


 
Lexoni gjithashtu / More Articles :

» KE2/34 - Nxjerrja e rakisë

Dikur (vitet ’30) kryhej me leje nga shteti. Administrata e financës së asaj kohe, bazuar mbi ligjet për pijet alkolike lëshonte edhe lejet për nxjerrjen e rakisë, duke evidentuar në të njëjtën kohë edhe zotëruesit e kazanëve të rakisë.

» KE8/7 - Prodhimi i grurit në Korçë, para 80 vjetëve.

Në tabelën e mëposhtme, jepen të dhënat e vitit 1926, pra të rreth 80 vjetëve më parë, për prodhimin e grurit në Shqipëri sipas prefekturave.Sipas statistikave të mbledhura në atë kohë prej T. Selenicës, botuar tek „Shqipëria më 1927“, del se prefektura e Korçës, në këtë periudhë, jo vetëm që kish prodhimin më të...

» KE11/5 - Mbi oborret e qytetit të Korçës. Skicë

 Në Korçë duke përjashtuar apartamentet, nuk ka shtëpi, ose për të qënë më të saktë, numërohen me gishtat e dorës ato shtëpi, që nuk kanë oborr dhe që dalin drejt e në rrugë. Shtëpitë e qytetit tonë, shumë a pak që të gjitha kanë oborr, kush në një sipërfaqe më madhe dhe kush, në një sipërfaqe më të vogël....

» KE2/11 - Byrek me mëlçi (të bardha = mushkëri)

Një ndër mënyrat e përgaritjes në Korçë të byrekut me mëlçi të bardha (mushkëri), është edhe kjo si më poshtë.Përgatitja e gjellës, bëhet duke i zierë fillimisht mëlçitë, të prera në copa relativisht të vogla. Paralelisht bëhet edhe zierja e tre-katër kokëravë qepë të madhësisë mesatare. Mëlçitë e bardha...

» KE1/31 - Bliri

Bliri (Latn. Tilia cordata L.) është drupyjori karakteristik i bulevardeve të Korçës, të cilat janë zbukuruar me këtë specie, aty nga vitet ’60. Para këtyre viteve bulevardet kishin në të dy anët në shumicën e rasteve akacie, ose si quhen në gjuhën e popullit, ‘rogovecka’.   Bliri i bulevardeve të Korçës në vartësi të...

Share