Aforizma të eruditëve grekë dhe romakë: Për bukurinë.

 


Bukuria është dhuratë e Zotit.
Aristoteli
*
Bukuria individuale i hap rrugën njeriut, më tepër sesa një rekomandim.
Aristoteli
*
Sigurisht që bukuria është një dhuratë e mirë e Zotit, por duket se vetë Zoti mendoi se kjo, bukuria pra, nuk është ndonjë e mirë e madhe, përderisa ai e dha atë edhe tek njerëz të liq.
Shën Agustini
*
Në çastin që një vajzë fillon e nuk ka më ndrojtje dhe nuk skuqet më, atëhere ajo ka humbur pjesën më tërheqëse dhe më fuqiplotë të bukurisë së vet.
Grigori i 1-rë, shek 6-të
*
Të lutem o Zot, më bëj të bukur përbrenda.
Sokrati
*
Bukuria e stilit, e harmonisë, e hijeshisë dhe e një ritmi të mirë, varen nga thjeshtësia.
Platoni
*
Njësoj si mund të gabojë një mëndje kur ajo gjykon nën veprimin e pijes së verës, ose një sy, kur ai sheh në errësirë, ashtu mund të gabojë edhe një shpirt, kur ai është i dehur prej një bukurie.
Ovidi
*
Njoh dikë që kur pa një grua me një bukuri goditse, ju lut Krijuesit për të. Duket pra se pamja e saj e ndriçoi atë burrë, që t'i drejtohej Zotit me përdëllim.
Shën Joan Klimakus, shek. 7-të
*
Ç'ka është e bukur është e mirë dhe, kush është i mirë, shpejt do të konsiderohet edhe si i bukur.
Safo
*
Asgjë e bukur nuk është e bukur, po qe se shikohet nga të gjitha këndvështrimet.
Horaci
*
Kur në mesnatë kandili shuhet,
të gjitha gratë, kanë një bukuri që s’thuhet.
Plutarku





 

(Shënim: Për hartimin e këtij hulumtimi jemi bazuar kryesisht tek bot. „Esnafet Shqiptare“ aut. Z. Shkodra. Akad. Shkenc. Shqipërisë, 1973, fq.89 - 106.)

Përfitimi dhe ushtrimi i një profesioni, i një mjeshtërie të caktuar, apo një zanati, më parë, në kohën e pushtimit turk por edhe më pas, deri aty nga mesi i shekullit të 20 –të, ishte një proçes i vështirë që, në një farë mënyre ose në një tjetër, vazhdonte gjithë jetën dhe vazhdonte kryesisht në këto tre faza: të çirakut, të kallfës dhe të ustajt.

A) Çirakët.
Qysh fëmijë, djemtë e vegjël duke filluar që në moshën 10 vjet (a pak më tepër), hynin si hyzmeqarë, apo çirakë, apo shegertë të vegjël, ose nxënës tek një usta, për të filluar të mësuarit e një mjeshtërie, p.sh. atë të opingarit ose të zdruktarit, ose të bakallit, etj, etj.
Marrja e nxënësit në dyqan, bëhej me pëlqimin e esnafit (organizatës apo shoqatës p.sh. të zdruktarëve). Kështu, në rregulloren e bakajve të Voskopojës, të vitit 1779, thuhej shprehimisht se: “ … kur ndokush ka nevojë për hyzmeqar (çirak) duhet që mjeshtri (ustai), së pari ta pajtojë atë përpara rufetit  (shoqatës), pastaj ta futë në dyqan, …“.
Të dhënat tregojnë se bijtë e ustallarëve e kalonin lehtë këtë çast, pra pranoheshin si çirakë pa shumë probleme. Kjo tregon se një pjesë e zanateve ishin  kthyer, në traditë familjare.
Ndërkaq, ustai që pranonte një çirak e regjistronte atë në regjistrat e esnafit dhe për të (çirakun), paguante edhe një taksë të caktuar, ndërsa çdo usta, që merrte çirakë në mënyrë jo të rregullt, të pa ligjshëm, të fshehtë, dënohej.
Pajtimi i çirakëve bëhej një herë ose dy herë në vit. Në Korçë çirakët merreshin më 8 shtator (ditën e lindjes së Shën Mërisë), ndërsa në Elbasan dhe në Shkodër, ditën e Shën Gjergjit.
Sipas një fermani të Sulltanit (v.1773) thuhej se, “… çiraku duhet të mësojë tek ustaj, ta respektojë këtë, të jetë i urtë dhe i dëgjuar …“. Pa plotësuar këto kushte, çiraku nuk mund të bëhej usta.
Për pranimin e çirakut kish edhe një sërë kërkesash të heshtura morale, si ndershmëria dhe besa, apo kërkesa fizike e mendore, si pamja apo mos patja e difekteve trupore (ceneve), forca fizike, zgjuarsia, etj.
Me dorëzimin e çirakut, ustai për të konsiderohej si prind, madje më i ashpër, më tepër i plotfuqishëm, aq sa që mund ta rrihte, pa masë, vetëm të mos e dëmtonte fizikisht. Sipas një tradite shumë të vjetër, ustai kur e fut’te çirakun për herë të parë në dyqan, ja përplaste tre herë kokën këtij, tek pragu i dyqanit.
Në shumicën e rasteve, prindërit e çirakut paguanin tek ustai një sasi të hollash ose, prodhime në natyrë. Jetimët që nuk ishin në gjëndje të mirë ekonomike nuk paguanin. Megjithatë çirakët përfitonin sasira të vogla të hollash prej të dhënave si bakshishe prej klientëve gjatë shërbimeve të ndryshme, por edhe kjo gjë ishte në vartësi të profesionit  që çiraku mësonte.
Çirakllëku vazhdonte për 1001 ditë ose për rreth tre vjet.
Pasi çiraku kish përvetësuar, njohuritë apo elementet bazë të profesionit dhe ustai kish krijuar bindje për këtë gjë pra se ai mund të punonte në profesion, pa probleme, pasi kërkesa e të riut ishte parashtruar tek pleqësia e esnafit, me një ceremoni, pasi çiraku puthte duart e udhëheqësve të esnafit, ai shpallej kallfë, që ishte një shkallë pak më përpara sesa niveli i ustait.

(Vazhdon: b) Kallfët dhe c) Ustallarët
Shih të plotë artikullin tek KE9.)

Rrotaberesi
Rrotabërësi, gravurë: N.J. Luyken 1649 -1712

 
Lexoni gjithashtu / More Articles :

» KE1/48 - Piavicat

(Latn. Hirudo medicinalis), janë shushunja që pijnë gjakun (hematophagous). Nga ana zoologjike, janë krimba annelide (unazore), hermaphrodite (dyseksore), me 34 segmente.Piavicat që pijnë gjakun kapen pas prehës së tyre dhe me gojën si venduzë që përbëhet prej gjashtë segmenteve, kryejnë thithjen e gjakut. Studimet tregojnë se,...

» KE4/29 - Pastiçeritë dhe restorantet e Korçës rreth vitit 1910.

Pastiçeri në Korçë në këtë kohë, kishin:Vëllezërit Dh. Bika,Evangjel Gjika,Kristo Lubonja,A. Mihail,Gjergji Mihail,K. Mihail,Anastas Tahula.Restorante në këtë kohë, kishin:Vasil Ilo,Mihail Pando,Vëllezërit Çingo. 

» KE10/13 - Mbi një testament të vitit 1693 të shkruajtur në formë poetiko - filozofike në Voskopojë

Duke lexuar këto rreshta të shkruara mbi 300 vjet më parë, me të cilat hapet një testament i vitit 1693, që gjendet në Kodikun e Shën Prodhromit të Voskopojës, (kopjuar prej I. Martinianit, para vitit 1939), çdokush mud të habitet. Rreshtat e mëposhtme shumë mirë mund të përngjasohen me ato të traktateve të ngritura të asaj...

» KE3/26 - Mbi disa marka (shqpt.) të cigareve të përdorura në gjysmën e dytë të shek. të 20-të.

Cigaret e kësaj periudhe ishin kryesisht pa filtër dhe fillonin nga cilësia më e keqe, e deri në atë më të mirën, sipas kësaj rradhe:Vullneti, cigare shumë të dobëta të futura në të ashtuquajturën qeskë, shiteshin 8 lek të vjetra. Kishin copra flete, fibra dhe byk duhani.Drini  (me 10 cigare), të futura në kuti, shiteshin 10...

» KE6/3 - Mbi jetimoren e Korçës

Një përshkrim i vitit 1923. (paraqitur këtu sipas arkaizmave të gjuhës së asaj kohe)“Kjo është një godinë ku rinë djem e vajza të pa-prindërshmë, të cilëvet, fati ose rrjedhja e ngjarjeve [të viteve] 1912 -1920 i ka lënë udhëvet. Këta fëmijë të mbledhur nga an’ e Bashkisë, janë vënë më një shtëpi në Famuli...

Share