(Shënim: me qënë se gjuha në origjinal përmban arkaizma, ajo pjesërisht është sjellë në të folmen e sotme.)
Kur shohim se mjegulla i afërohet sipërfaqes së tokës, kjo tregon se moti do të bëjë i mirë, kur kjo (mjegulla) ngjitet përpjetë tregon se do të bjerë shi. Në mëngjes, po të kenë bimët shumë vesë, kjo tregon se do të kemi kohë të mirë.
Hëna ka të bëjë (lidhet) shumë me motin.
Së pari forca thithse e saj e tërheq dhenë (tokën). Kur është hënë e re d.m.th. që ndodhet në anën e diellit, atëhere kjo, së bashku me diellin, pra që të dy, e tërheqin tokën dhe nga ky shkak ujërat e detrave në disa brigje largohen prej tyre, d.m.th. zbresin më poshtë (pra ndodh zbatica), dhe në disa vise ujërat e bregdetit ngjiten më lart (pra ndodh batica). Kur hëna është e plotë, ajo ndodhet në anën e kundërt me diellin, pra toka është mes diellit dhe hënës dhe, teksa kjo e fundit e thëthin nga një anë tokën, dielli e thëthin atë, nga ana tjetër, kësisoj që ujërat qëndrojnë në vënd. Kur është hëna një e katërt e re, ose e ngrënë, lëvizjet e ujit (baticat, zbaticat) bëhen të pakta.
Së dyti, drita e hënës shkon përmes atmosferës tonë dhe na rëfen gjendjen e saj. Rrathët (në origj. cilivitë), çelësirën (kthjetësinë), kuqësirën ose nxirësirën që shikojmë rotull hënës, këto janë gjëndje të atmosferës. Kur hëna është e plotë, e çelët dhe me rreth të kuq, kjo gjë tregon mot të mirë. Po të jetë e errët dhe me dy tri cilivira (rrathë), rëfen (paralajmëron) kohë të keqe ose kohë të paqëndrushme. Në verë po të lindë hëna e kuqe, rëfen nxetësirë të madhe. Kur kemi hënë të re dhe qielli është i qartë, rëfen kohë të mirë, kur kemi hënë të re dhe koha është e turbull, rëfen se moti do të prishet.
Erërat e ndryshojnë (ndikojnë) shumë motin. Kur dy erëra të ndryshme për nga temperatura ndeshen mes tyre, atëhere ato sjellin shinë. Kur fryn era jugëperëndim, ajo vjen tek ne, shkon në veri dhe kthehet prapë në vendin e saj, (pra kur ndodh qarkullimi, jugë, veri dhe kthim prapa i rrymave ajrore) ajo sjell shi.
Po të shkrepëtijë me fort (me forcë) afër (sipër)faqes dheut, rëfen (pralajmëron) kohë të mirë dhe të nxehtë, po të shkrepëtijë nga veriu, tregon se do të kemi erë, jugë dhe shi. Kur koha të jetë e turbullt dhe shkrepëtin nga pak, rëfen se nga ajo anë do kemi erë. Po të shikojmë shkrepëtima shumë dhe të gjëmuara pak, kjo gjë tregon se do bjerë shi. Në dimër po të shkrepëtijë nga perëndimi kjo gjë është shënjë se do të kemi shi, erë dhe breshër.
Moti shumë herë njihet dhe me anën e diellit. Kur lint dielli që në mëngjes i çelët, i ëmbël dhe pa re, na rëfen se kohën e kemi të mirë, po të lindë i vrerët (i vranët), i turbull dhe të djegë, rëfen se do të kemi shi. Kur dielli është i çelët dhe qielli me ngjyrë trëndafili, rëfen (tregon) se koha është e mirë. Kur doherë (sa herë) që djeg dielli kjo gjë tregon se do të prishet koha dhe do të kemi shi ose breshër. Përgjithësisht dielli kur duket i trëndafilshmë kjo gjë tregon se do të kemi mot të mirë. Kur duket i kuq, kjo gjë tregon se koha do të prishet.
Për të njojturit e kohës, ka dhe shumë shenja të tjera të cilat katundarët, bujqërit dhe barinjtë i dinë. Dallëndyshet kur fluturojnë poshtë (ulët), kjo gjë tregon se koha s’ka qëndrim (është e paqëndrueshme), është ky po ashtu shkaku, që edhe mizat nuk kanë fuqi të fluturojnë në ajër, të ngarkuar me avull. Kur fluturojnë lart rëfen kohë të mirë, se ajri është i lehtë dhe pa avull, andaj mizat fluturojnë lart…
Lexoni gjithashtu / More Articles :
» BK/N - Sojet e vjetra të grurit në Korçë
Treva e Korçës sipas të dhënave arkeologjike, për Shqipërinë është qëndra më e lashtë, ndërsa më gjërë, një nga qendrat më të lashta, ku konstatohet se këtu ka pas qënë kultivuar gruri. Në vëndbanimin e hershëm të Maliqit, janë gjetur kokrra gruri të karbonizuara me moshë 4000 – 4700 vjeçare.Ndërkaq edhe në...
» KE9/3 - Fasulja, groshi dhe koçkulla dikur, në zonën e Korçës.
Fasulja (Phasoelis vulgaris)Korça konsiderohet si ndër zonat që ka pas prodhuar fasule të mira, të shijshme dhe të shumëllojshme. Populacionet e fasules së trevës tonë kanë qënë të shumta, madje edhe sot, një sy i hedhur në tregun fshatar, tregon për vazhdimësinë e shumëllojshmërisë së populacioneve tona për këtë...
» KE11/14 - Qershia dikur në qarkun e Korçës.
Qershia (lat. Cerasus avium) është një pemë, që në formë të egër ka qënë e njohur për njeriun qysh në kohët prehistorike. Nën këndvështrimin botanik qershia e egër ka qënë e përhapur dikur ngado në Evropë, në Azinë perëndimore dhe në Afrikën e veriut. Ndërkaq, të dhënat dëshmojnë se qershia e butë është...
» MZ - Filozofia: Për kopshtet.
Sipas Sokratit (tek dialoget e tij që jepen në veprat e Ksenofontit) mbreti Kir, i cili pranohej prej studiuesve të lashtësisë si një mbret i veçantë, shëmbëllor, ka pas qënë edhe një kopshtar i madh.Kiri (ose Cyrus), i biri i Darit të II-të (për të cilin nuk dihet data e saktë e lindjes por, dihet se vdiq më 401 para Kr.) në...
» KE11/12 - Arkeologji: Mbi pitoset e lashtë të gjetur në anët tona.
Pitose, quheshin në kohë të lashta, hambaret ose enët ku ruheshin apo konservoheshin produktet e ndryshme bujqësore, kryesisht drithrat, si gruri, elbi, meli, thekri, etj, por edhe farërat e bimëve të tjera bujqësore si, thjerrëzat, qiqrat, etj. Në këto enë ruheshin madje edhe uji, vera, vaji apo edhe produkte të tjera ushqimore,...
| Share |