Qershia (lat. Cerasus avium) është një pemë, që në formë të egër ka qënë e njohur për njeriun qysh në kohët prehistorike. Nën këndvështrimin botanik qershia e egër ka qënë e përhapur dikur ngado në Evropë, në Azinë perëndimore dhe në Afrikën e veriut. Ndërkaq, të dhënat dëshmojnë se qershia e butë është sjellë në Romë shumë vonë, në vitin 72 para Kr., prej burrit të shquar romak të shtetit, gjeneralit Lucullus për të cilin flet edhe Plutarku, tek jetët paralele. Ky e mori qershinë nga Kerasunda e dikurshme e Detit të Zi (kerasi = qershi, pra vëndi i qershive) dhe e solli atë në Evropë, në Romë, në kryeqëndrën e perandorisë së atëhershme. Ndërkaq Enriku i 8-të (1491 – 1547), duke provuar në Flandër, një formë qershie, dha urdhër që kjo të introduktohej edhe në Angli.
Lëngu i qershisë ka veti antitoksikuese dhe spastruese për mëlçinë, parandalon diabetin, rrit rruazat e kuqe në gjak, forcon qëndrueshmërinë e muskujve, etj.
Bishtat e qershisë, kanë veti kurative. Duke i pirë të ziera në formë çaji, shërbejnë për kurimin e inflamacionit të rrugëve të sistemit urinar,
të kistiteve, të arthritidhës urike, të hidropizisë, etj.
Farat e qershisë përdoren për prodhimin e imitacionit të aromës “brandi”. Ndërsa prej lëngut të qershisë, përpunimit të tij dhe fermentimit, krijohen lloje të ndryshme liqeresh dhe Cherry-brandi.
Për qershinë ndër popuj, ka edhe shprehje foljore të bukura siç është për shëmbull shprehja e mirënjohur “të vesh qershinë në tortë”, d.m.th. të përfundosh një punë, por edhe shprehja ironike “si qershia në tortë”, që nënkupton një gjë që duket si me rëndësi por që në thelb, nuk është e tillë, etj.
Për qershinë kanë shkruajtur gjithë pasion, Jan Jacque Rousso tek “Idili i qershive”, Oscar Wilde tek “Portreti i Dorian Gray”, Robert Graves “Koha e Vjeljes së qershive”, Anton Çehov “Kopshti i qershive”, etj, por edhe ne në Korçë, kemi një prej këngëve më të bukura të serenatës Korçare të titulluar,“Kur vjen behari, çel qershia” , këngë kjo që besoj se nuk ka korçar, që të mos e dijë.
* Historikisht në kohë, për qarkun e Korçës, përshkruhen tre lloj qershish të vëndit me emrin Belica. Së pari, Belica e zezë, e cila ishte e përhapur në Korçë, Pogradec, Leskovik dhe Përmet. Kjo përshkruhet me frut ngjyrë të errët, me tul të lëngshëm, të shijshëm dhe relativisht, e vonët. Pema përshkruhet me kurorë të madhe dhe prodhuese.
Belica e Kuqe, e cila quhej edhe e Leskovikut, jepet me ngjyrë të kuqe të çelur, të lëngshëm, të butë e të shijshëm ndërsa,Belica e bardhë, në pjekje jep frut ngjyrë të verdhë, të vogël, me bisht të gjatë dhe tul të butë. Kjo Belicë konsiderohet edhe si pjalmëzuese e mirë.
Ndërkaq në literaturë jepen edhe këto lloje të introduktuar në zonën e Korçës: soji Drenova (Durone nero di Vignolo), me pjekje të hershme, frut të madh, ngjyrë të shndritshme të errët, shije të ëmbël-majoshe, soji Limonka –Budallaçka i vonët, me fruta të mëdha, ngjyrë të kuqëremtë në të verdhë, prodhon shumë dhe ka vlerë për gliko. Së fundi, përmëndim edhe sojin Prespa (Bigaro Burlat) që është i hershëm, me fruta të mëdha, në formë zemër, ngjyrë të kuqe, etj.
Nxjerrë nga punimi me titull: "Erozioni gjenetik dhe mbijetesa e sojeve të bimëve bujqësore të traditës, në zonën e Korçës." Përgatiti: Dr. Ilia V. Ballauri 94 fq. 2011.
Lexoni gjithashtu / More Articles :
» KE7/11- 12 - Mali i Thatë dhe vargjet e Lasgush Poradecit, "Fryn veriu ..."
Mali i Thatë, quhet kështu mbasi me të vërtetë është i thatë. Prej tij nuk rrjedhin burime uji ose këto janë shumë të pakta dhe gjithashtu, nga ky masiv malor, nuk buron asnjë lumë a prrua që të ketë ujë, gjatë gjithë vitit. Mali i Thatë shtrihet në veri të Fushës së Korçës, një pjesë e tij vazhdon edhe matanë kufirit...
» KE8/9 - Argatët e dikurshëm të korrjeve të grurit , prej krahinës së Devollit
Korrja e grurit në veçanti dhe e të lashtave në përgjithësi, në ato kohë kur kjo punë kryhej me krahë, gjithmonë ka qënë konsideruar si një nga periudhat më kulminante në bujqësi, nga më të ngarkuarat me punë, nga më të vështirat, me proçese nga më të shumëllojshmet që kërkonte krahë të specializuara pune dhe nga më...
» KE8/4 - Verërat e krahinës së Devollit, në fillim të shek. 19 - të
Udhëtarë të ndryshëm që kaluan në anët tona në këtë kohë dhe kryesisht Fransua Pukëvil (1770 – 1838) konsulli i Napoleonit pranë Ali Pashë Tepelenës, tek vepra e tij, “Voyage en Morée, à Constantinople, en Albanie, et dans plusieurs autres parties de l'Empire Ottoman” botuar në Paris më 1805 dhe Ami Bue (1794 -1881),...
» BK/N - Meteorologji: Mësime të meteorologjisë praktike të nxjerra nga kalendari i Korçës, 1924
(Shënim: me qënë se gjuha në origjinal përmban arkaizma, ajo pjesërisht është sjellë në të folmen e sotme.) …Kur retë në qiell janë të holla dhe si push (xhufkë në origj.), kjo parashikon kohë të mirë. Kur këto janë te dendura dhe lëvizin shpejt, kjo gjë paralajmëron, furtunë. Kur retë janë të bardha dhe si tufë...
… Dhe kështu, foshnja-Jezu qëndroi,në gjunjë të nënës së dashur Mari,çdo lule ngriti kokën, Zotin vështroi,çdo yll, uli sytë dhe pa në tokë, Perëndinë-Njeri …G. K. Chesterton(1874-1936)*“Pemët filluan të pëshpërisnin, ndërsa era filloi të pështjellohet,dhe atë mëngjes të egër të marsit, dëgjova, sesi shpirti...