Korça nuk është zonë e pasur me rrape, përkundrazi ka qënë e pasur me plepa. Plepa kish në ish sallahana e dikurshme, plepa kish në kishën e dikurshme “Burimi jetëdhënës" (Mitropolia), para vitit, 1927 -28, d.m.th. përpara se të fillonin ndërtimet për Mitropolinë e re, ku sot është Muzeu i artit mesjetar, plepa kish tek Shën Gjergji dhe ata ishin pastaj rradhë sidomos në truajt, ku janë ndërtuar dy apartamentet e vjetër që vijnë menjëherë pas bibliotekës së qytetit, etj , dhe ndërkaq rrapi në qytetin tonë, ka qënë i rrallë.
Pavarësisht, rrapet më të mëdhenj dhe ndoshta më të vjetër që ndodhen sot në Korçë janë dy rrape që lartësohen dhe bëjnë hije, tek çezma e Shën Mërisë.
Rrapi, Platanus, orientalis është bimë tipike e gadishullit tonë dhe tradita thotë se, zakonisht në qëndër të fshatit apo të qytezës, nëpër Ballkan, gjithandej do të gjesh rrape të mëdhenj të fuqishëm dhe aty, në këmbët e tyre, çezmën a kroin me ujë të ftohtë të bollshëm.
Pra meqënëse rrapet në një vëndbanim, zakonisht janë një tregues që dëshmon për hershmërinë e themelimit të tij, të jenë edhe rrapet e Shën Mërisë në Korçë, një shënjë që lidhet me hershmërinë e themelimit të qytetit tonë? Ndoshta për këtë gjë duhen studime.
Rrapi rron me shekuj, pra qindra vjet. Ai njihet qysh në kohët më të lashta dhe përveç Ballkanit, është i përhapur edhe në Azinë e vogël e deri në Persi e Indi (flasim për specien Platanus orientalis). Në Greqinë e lashtë përmëndej në ishullin Ko, një rrap i lartë i quajtur rrapi i Hipokratit, në Akdeminë e Platonit kish një lirishtë me rrape ku nxënësit merrnin mësimet, në natyrë të hapur, Plini përmënd së në kohën e romakëve, në Liki (Azi e Vogël) primati i këtij vëndi, bëri në zgavrën e një rrapi një banket me 19 veta, ndërsa perandori Caligula, tek një rrap që ndodhej në Velletri, ndërtoi tek degët e tij, një shtëpizë ku bëri një banket me 15 a më tepër veta, etj. Tek ne është i famshëm rrapi i Elbasanit i quajtur, rrapi i Bezistanit si dhe rrape të tjerë, veçanërisht në zonat më të ngrohta sesa zona e Korçës, e cila duket se nuk është dhe shumë e përshtatshme për zhvillimn e këtij druri.
Më poshtë jepen dy foto të rrapeve të Shën Mërisë në Korçë, të cilat i kam bërë (I.V.B.) majin e vitit 2011. Në to duket bukur madhështia e këtyre drurëve të rrallë brënda qytetit tonë.
Lexoni gjithashtu / More Articles :
» KE11/5 - Mbi oborret e qytetit të Korçës. Skicë
Në Korçë duke përjashtuar apartamentet, nuk ka shtëpi, ose për të qënë më të saktë, numërohen me gishtat e dorës ato shtëpi, që nuk kanë oborr dhe që dalin drejt e në rrugë. Shtëpitë e qytetit tonë, shumë a pak që të gjitha kanë oborr, kush në një sipërfaqe më madhe dhe kush, në një sipërfaqe më të vogël....
» KE8/13 - Mbi themelimin e Korçës : Dy objektet më të rëndësishme, të zanafillës së qytetit.
Sipas hulumtimeve të fundit të ing. A. Gjata, të përmbledhura në një libërth me titull, “Mbi themelimin e Korçës”, dy objektet më të rëndësishme që lidhen me themelimin e qytetit tonë janë, Kisha e Shën Mërisë dhe kalaja e dikurshme, citojmë:… Padyshim që objekti më i vjetër në qytetin e Korçës, është kisha e...
» BK/N - Sojet e vjetra të piperkës në zonën e Korçës.
Piperka (Capsicum anum)Korça është, ndër zonat që ka numrin më të madh të llojeve autoktone të specit, macrocarpa. Së pari përmëndim sojin Gogozhare, që në një përshkrim të vitit 1958 thuhej se fruti kish formën e domates, të shtypur, tul të trashë, të fortë, të shijshëm dhe se gjatë pjekjes kalonte ngjyrat nga jeshil në...
» KE4/1 - Guri i Cjapit
Është një monument natyror, një masiv shkëmbor, konglomerat rranor i cili mendohet të ketë marrë një trajtë të veçantë shumë interesante, prej veprimit të faktorëve atmosferike. Ai ndodhet në zemër të vargmaleve të Moravës, në lindje të qytetit të Korçës, në pyjet e parkut të Bozdovecit, të komunës së Drenovës,...
» BK/N - Bujqësia - Teknologjia ushqimore: Një monografi për bimën e elbit
Korça është për Shqipërinë, atdheu i birrës dhe birra prodhohet prej elbit. Për rrjedhojë, zona e Korçës është edhe zona e elbit distik dhe ka, si traditën më të vjetër për këtë bimë, ashtu edhe njohuritë shkencore më të thella për të. Gjithmonë në zonën tonë, historikisht është mbjellë edhe sipërfaqja më e...
| Share |