Korça nuk është zonë e pasur me rrape, përkundrazi ka qënë e pasur me plepa. Plepa kish në ish sallahana e dikurshme, plepa kish në kishën e dikurshme “Burimi jetëdhënës" (Mitropolia), para vitit, 1927 -28, d.m.th. përpara se të fillonin ndërtimet për Mitropolinë e re, ku sot është Muzeu i artit mesjetar, plepa kish tek Shën Gjergji dhe ata ishin pastaj rradhë sidomos në truajt, ku janë ndërtuar dy apartamentet e vjetër që vijnë menjëherë pas bibliotekës së qytetit, etj , dhe ndërkaq rrapi në qytetin tonë, ka qënë i rrallë.
Pavarësisht, rrapet më të mëdhenj dhe ndoshta më të vjetër që ndodhen sot në Korçë janë dy rrape që lartësohen dhe bëjnë hije, tek çezma e Shën Mërisë.
Rrapi, Platanus, orientalis është bimë tipike e gadishullit tonë dhe tradita thotë se, zakonisht në qëndër të fshatit apo të qytezës, nëpër Ballkan, gjithandej do të gjesh rrape të mëdhenj të fuqishëm dhe aty, në këmbët e tyre, çezmën a kroin me ujë të ftohtë të bollshëm.
Pra meqënëse rrapet në një vëndbanim, zakonisht janë një tregues që dëshmon për hershmërinë e themelimit të tij, të jenë edhe rrapet e Shën Mërisë në Korçë, një shënjë që lidhet me hershmërinë e themelimit të qytetit tonë? Ndoshta për këtë gjë duhen studime.
Rrapi rron me shekuj, pra qindra vjet. Ai njihet qysh në kohët më të lashta dhe përveç Ballkanit, është i përhapur edhe në Azinë e vogël e deri në Persi e Indi (flasim për specien Platanus orientalis). Në Greqinë e lashtë përmëndej në ishullin Ko, një rrap i lartë i quajtur rrapi i Hipokratit, në Akdeminë e Platonit kish një lirishtë me rrape ku nxënësit merrnin mësimet, në natyrë të hapur, Plini përmënd së në kohën e romakëve, në Liki (Azi e Vogël) primati i këtij vëndi, bëri në zgavrën e një rrapi një banket me 19 veta, ndërsa perandori Caligula, tek një rrap që ndodhej në Velletri, ndërtoi tek degët e tij, një shtëpizë ku bëri një banket me 15 a më tepër veta, etj. Tek ne është i famshëm rrapi i Elbasanit i quajtur, rrapi i Bezistanit si dhe rrape të tjerë, veçanërisht në zonat më të ngrohta sesa zona e Korçës, e cila duket se nuk është dhe shumë e përshtatshme për zhvillimn e këtij druri.
Më poshtë jepen dy foto të rrapeve të Shën Mërisë në Korçë, të cilat i kam bërë (I.V.B.) majin e vitit 2011. Në to duket bukur madhështia e këtyre drurëve të rrallë brënda qytetit tonë.
Lexoni gjithashtu / More Articles :
» KE9/3 - Fasulja, groshi dhe koçkulla dikur, në zonën e Korçës.
Fasulja (Phasoelis vulgaris)Korça konsiderohet si ndër zonat që ka pas prodhuar fasule të mira, të shijshme dhe të shumëllojshme. Populacionet e fasules së trevës tonë kanë qënë të shumta, madje edhe sot, një sy i hedhur në tregun fshatar, tregon për vazhdimësinë e shumëllojshmërisë së populacioneve tona për këtë...
» KE3/3 - Të dhëna numerike për liqenet e Prespës, krahasuar këto me fushën e Korçës.
Prespat përfshihen përbrenda këtyre koordinatave gjeografike, veri 41 gradë dhe 25 minuta, jugë 40 gradë dhe 40 minuta, në lindje 21 gradë dhe 16 minuta dhe në perëndim 20 gradë dhe 50 minuta dhe kanë sipërfaqe, Prespa e madhe 275.2 km2, ndërsa Prespa e vogël 50.7km2.Liqenet kanë konfiguracion të çrregullt. Gjatësi...
» KE4/1 - Guri i Cjapit
Është një monument natyror, një masiv shkëmbor, konglomerat rranor i cili mendohet të ketë marrë një trajtë të veçantë shumë interesante, prej veprimit të faktorëve atmosferike. Ai ndodhet në zemër të vargmaleve të Moravës, në lindje të qytetit të Korçës, në pyjet e parkut të Bozdovecit, të komunës së Drenovës,...
» BK/N - Sojet e vjetra të piperkës në zonën e Korçës.
Piperka (Capsicum anum)Korça është, ndër zonat që ka numrin më të madh të llojeve autoktone të specit, macrocarpa. Së pari përmëndim sojin Gogozhare, që në një përshkrim të vitit 1958 thuhej se fruti kish formën e domates, të shtypur, tul të trashë, të fortë, të shijshëm dhe se gjatë pjekjes kalonte ngjyrat nga jeshil në...
» KE2/2 - Mbi qepën në qarkun e Korçës
Qepa (latn. Allium cepa L.) konsiderohet si mbreti i kuzhinës. E ka origjinën nga zonat në thellësi të Azisë. Kultivimi i saj është tepër i vjetër dhe njihej prej egjiptianëve, grekëve dhe romakëve të vjetër. Përshkruhet me hollësi prej Theofrastit dhe Plinit. Qepa përmban, kalium, natrium, kalçium, acide, sheqerna, vitamina...
| Share |